maandag 27 februari 2012

Uitwerken weekschema

Vandaag ging ik nogmaals naar de Twijg om er met mijn mentor enkele zaken te overlopen.  Zo kon ik mijn weekschema verder op punt stellen.  Hieronder zie je mijn weekschema's zoals zij er nu uitzien. Het spreekt voor zich dat deze tijdens de stage nog zullen veranderen (naar gelang de aanpassing van activiteiten als gevolg van mijn reflecties).

Ik bekeek ook concreter wat de mogelijkheden waren in de audiohoek.  Ik besloot deze uiteindelijk toch boven in te richten.  Ik hoop dat de bankjes (en ander meubilair) geen probleem zullen vormen.  Maar los daar van denk ik dat die locatie echt ideaal is.  Door apart te kunnen werken kunnen de kleuters zich goed focussen op de opdrachten.  Er zijn immers geen andere (visuele) prikkels in de buurt.  Ik zie hoe langer hoe meer de hoek voor mij. 

vrijdag 24 februari 2012

Lijnen uitwerken en leerdoelen formuleren

1. Lijnen uitwerken

Ik heb besloten om me voornamelijk te focussen op de lijn van geluid.  Graag werk ik daarbij (met respect voor de fasering van iedere lijn!) naar een productje toe.  Daarbij wil ik alert zijn op het audiovisueel toewerken naar dat product (waarmee ik bedoel: niet vervallen in activiteiten van knip- en plakwerk)

Op basis van de input van woensdag schreef ik voor mezelf de lijnen uit met de producten als vertrekbasis. Op die manier kan ik dan later activiteiten bedenken en deze in mijn weekschema invullen. 

Idee week 1:
  • kleuters improviserend laten vertellen (met een sprookje als vertrekpunt)
  • kleuters laten tekenen op transparanten (scènes van het bijzondere sprookje) via overhead-projector
  • kleuters geluiden laten ontdekken, zoeken als "soundtrack" van het bijzondere sprookje
  • Geluidenmontage (door mij)
  • Voorstelling door de kleuters
Van proces naar product: "Een bijzonder sprookje"

Idee week 2:
  • kleuters her en der laten letters ontdekken + fotograferen
  • kleuters met die voorwerpen geluiden laten maken + opnemen
  • Bundelen (door mij)
  • Presenteren door makers
  • Alternatief idee: letters laten vormen met voorwerpen en deze digitaliseren 
Van proces naar product: "digitaal lettergeluidenboek"
2. Leerdoelen formuleren

Ik formuleer hieronder 3 leerdoelen die ik steeds voor ogen wil houden tijdens de stage:

- Hoe kan je audiovisueel werken met kleuters in en rond de kleuterklas?
- Welk effect heeft dit audiovisueel werken op kleuters?
- Welk effect heeft dit audiovisueel werken op mezelf?

woensdag 22 februari 2012

Coaching in Heverlee: werken in lijnen


Vandaag alweer nuttige input gekregen, m.n. rond het uitwerken van de lijnen. Doorheen verschillende filmfragmenten kwam eigenlijk steeds het zelfde principe naar voren. In welke lijn ook (geluid, vast beeld, bewegend beeld): steeds komt het hier op neer:

Algemene lijn

Hieronder geef ik elementen weer die ik als belangrijk ervaren heb in de verschillenden lijnen:
  • LIJN GELUID
           - Als we de algemene lijn toepassen op de lijn van het geluid komen we op volgende fasering uit:
  1. Gewoon luisteren met blote oor (met steeds de ogen gesloten)
  2. Luisteren met de hoofdtelefoon (= fase van digitaliseren)
  3. Reflecteren op geluiden (= fase van aansporen op verbeelding, denken over geluid, fantasie prikkelen)
  4. Terugblikmoment einde activiteit en bij voorkeur ook klassikaal op einde van de dag
            -  Gericht leren luisteren (binnen + buiten) via ZEN-MOMENT:
   . BA (5 kleuters)
   . De kleuters de vraag stellen hoe we goed kunnen luisteren. Hen laten voorstellen formuleren (ogen sluiten, vingertoppen op mekaar bv) en de keuze laten hoe zij dit gaan doen.
   . Tijdspanne van 1 minuut. 
   .  Gesprekje nadien: wat hebben we gehoord: dit als KO opschrijven of kleuters dit eventueel laten tekenen
Geluiden uit de wereld (zie Aifoon) toepassen op BC  (bv. uit welk sprookje komt dit geluid?  Uit welk land komt dit geluid?)
 - Werken met een geluidenkoffer
    . Gevuld met kosteloos materiaal (plastic flesje, balpen, stokje, pluimpje, …) dat niet herkenbaar is en geen muziekinstrument is
   . Basis is doos (maar kan ook schildpad zijn)
   . Begin: “Wat wilt de doos ons vertellen?  We leggen onze oren tegen de doos en gaan eens goed luisteren”  (eerst “niets” te horen?, daarna tokkelt of wrijft de KO tegen de doos aan)
   . Doos openen: de kls veel tijd geven om te experimenteren met de voorwerpen

- Specifieke lijn:            
1.       Experimenteren: Luisteren + zelf geluiden maken met voorwerpen (samen geluid maken)
2.       Interpreteren: Tonen aan mekaar
3.       Digitaliseren: Opnemen + tonen aan de klas
4.       Creatief:  geluiden uit 1-3 verweken in creatie (bv. scènes verhaal)

-  Stapje verder bij geluidenkoffer: abstracte foto/afbeelding toevoegen aan koffer: “Maak er geluiden bij!” (bv. sprookjesfiguren, -attributen)
Opnemen: kan bij 5-jarigen in één activiteit zijn, maar ook hier eerst experimenteren:
. met stem opnemen
. uitlokken wat bepaalde voorwerpen zouden kunnen “vertellen”.
. nadien afspelen met boxen of hoofdtelefoon
. In ZA opdracht geven (na de vorige stappen in de lijn!): “geluidentappers”: Duo zoekt geluid op de speelplaats waarvan de andere kls niet weten wat het is.

Terugblikken met geluidsfragmenten + klassikaal laten op reflecteren:
   . Geluiden laten beluisteren met ogen toe (meermaals!!)
   . Maker benoemen
   . NIET vragen naar de bron
   . “Waaraan denk je?”
   . “Vertel hoe je je voelt bij dat geluid”
   . “We zullen er nog eens naar luisteren”
   . Wanneer terugblikken: einde dag, dag nadien als KI, opstart keuzeproces
   . Nadien geluiden in audiohoek laten beluisteren als ZA

 - Andere mogelijkheden:
   . 2 kls in aparte ruimte met 3 voorwerpen uit geluidenkoffer laten 3 geluiden opnemen (ZA) die ze nadien aan de andere kls laten horen
   . Dictafoontje mee naar huis laten nemen en er nadien klassikaal op reflecteren
   . Geluidenwandeling met opdracht (bv. zoek rode voorwerpen en maak er geluid mee):
1.       Voorwerpen / geluiden zoeken  (= lijn geluid + beeld !!)
2.       Fotograferen (Lijn beeld)
3.       Geluidopname
4.       Bij de foto’s de geluiden monteren (of gewoon laten klinken bij tonen op laptop)

-  Laten tekenen bij geluiden: maar ook hier eerst laten focussen: eerst luisteren met de ogen toe! En dan pas tekenen
*Vingerverf (jongste kleuters) op groot blad = muzische activiteit
*Geluid weergeven op papier (oudste kleuters): hoofdtelefoons met verdeeldoos:
. 3 maal eenzelfde geluid laten horen (na eerste maal mogen ze beginnen met tekenen)
. Vertellen over tekening aan mekaar + gevoel
. Sommige kleuters tekenen abstract / concreet
. Opdracht nog eens herhalen met ander geluid
. Nieuwe opdracht: “praat eerst met mekaar en dan pas tegen mij” + associëren met gevoel
. Tip: blaadjes laten nummeren en nadien aan mekaar nieten: boekje in luisterhoek bij geluidsfragmenten leggen 

  • LIJN BEELD
- Lijn is dezelfde: experimenteren (gericht leren kijken) à digitaliseren à expressie
-       Beeldenkoffer: verrekijker, gekleurde brillen, zaklamp, foto’s (bv reclame), vergrootglas, loepdoosje, …
. Foto’s kan je toepassen op BC (bv. sprookjesfiguren): kijken en interpreteren
. Detailfoto insteken (kleuters voorwerp gericht laten zoeken in de klas)
. Bij wijze van expressie kunnen de kleuters de houdingen van die fotofiguur aannemen + er foto’s van laten nemen

-       Wandeling in de natuur: (= digitale beleving!)
. per duo (ene filmt / andere kijkt door verrekijker)
. = experimenteren: gericht leren kijken (bv. blaadjes gaan zoeken met blote oog, kijkpotjes)
. digitaliseren = filmen of fotograferen (blaadjes gaan zoeken en filmen en nadien aan de klasgroep tonen en vertellen)
. communicatie en expressie

-       Kleuter filmt/fotografeert doorheen keuzeproces: klasfotograaf van dienst

-       Fototoestel mee naar huis laten nemen en dag nadien klassikaal op reflecteren

-       Werken met optische illusies: bv  toren van Pizza door man omgeduwd.  à toewerken zelf zulke foto’s te maken MAAR altijd eerst gericht experimenteren met perspectieven, afstanden, …)

-       Babbelbox inrichten: kleuters krijgen opdracht om over iets te vertellen in de babbelbox (bv vertel verhaal over foto’s)  Opname achteraf ev. gebruiken als terugblikmoment

-       Werken met overhead-projector
      1 Laten mee experimenteren (met handen, schaduw)
2 rechtstreeks op laten tekenen bij wijze van ontdekken (ontdekken)
3 Zelf verhaaltje vertellen met transparanten (ontdekken)
4 Kleuters zelf laten tekenen en nadien projecteren (creatief)

. kan als KA/BA/ZA
. Mogelijke doelen:
- Experimenteren (IMPRESSIE)
- Ontdekken (EXPRESSIE)
- Creatief mee aan de slag gaan: “er was eens een sprookje…”  = creatieve fase!!
. Toewerken naar product: 3 lijnen:  à Van daaruit stappen terug zetten om  tot PROCES daartoe te komen!!
1.  Vertellen (taal)
2.  Werken met transparanten
3.  Geluiden bij maken

vrijdag 10 februari 2012

Hallo K3 !

Vandaag nam ik een kijkje in de derde kleuterklas (K3 b) bij juf Nicole.  Hieronder noteer ik enkele zaken die ik overlopen heb.


-Vastleggen stageperiode: Als VOP-studente dien ik binnen de opgegeven stageperiode nog lessen bij te wonen in het tweede jaar.  Daardoor maak in bij aanvang van de stage enkele sprongen.

Op woensdag 29/02  zal mijn mentor via een karoesel-systeem groepjes kleuters laten kennismaken met een aantal gezelschapsspelen.  Zij stelt voor dat ik die dag aansluit in dat karoesel-systeem, waarbij ik de kleuters laat kennismaken met mijn (audio-visuele) materialen in de audiohoek.

- Nagaan belangstellingscentra: In het schema noteerde ik de verschillende belangstellingscentra waarmee ik aan de slag zal gaan.

- Nagaan aanwezige apparatuur: De klas beschikt over 2 computers die gebruikt worden als spelcomputer.  De kleuters gaan er zelfstandig mee te werk.  Er zijn ook hoofdtelefoons aanwezig. De muziekspeler kan gekopieerde CD's afspelen.  Ik moet nog nagaan of de school over een beamer beschikt.

- Nagaan mogelijkheden uitbouwen van een audiohoek:  Een geschikt plekje vinden in deze klas vond ik niet vanzelfsprekend. Mijn mentor en ik hebben enkele mogelijkheden overlopen.  Momenteel denken we aan de huidige puzzelhoek. Die zou ik kunnen afbakenen.  Toch zal er altijd veel geluid buiten de audiohoek te horen zijn.  De verdieping zou op dat vlak een beter plekje zijn, maar gezien de onthaalhoek daar gevestigd is, is dit niet ideaal.  Tenzij ik de audiohoek flexibel opstellen kan natuurlijk.  ik neem dit nog even in overweging.

- Overlopen van een weekschema m.b.t. koek-, jas-, plasmomenten, tijdstippen turnen, e.d.m.  Ik noteerde het dagverloop met de tijdstippen van vaste rituelen.

De school en de klas stralen een leuke sfeer uit.  Het belooft hoe dan ook een toffe stage te worden!

donderdag 9 februari 2012

Op bronnenjacht!

Vandaag ben ik op jacht gegaan en wel op mijn surfplank!  Ik surfte op het internet en bundelde een reeks eerste ideetjes. Heel wat ideetjes vloeiden voort uit een combinatie van de Aifoon-input én de andere bronnen.
Ik begon mijn jacht vanuit de volgende onderzoeksvraag: hoe kan ik met 5- en 6-jarige kleuters audiovisueel aan de slag gaan in en rond de kleuterklas?

- Kleuters mogelijkheden laten ontdekken van de audiovisuele apparatuur. Hierbij zullen afspraken nodig zijn.
- Beeld tonen (al dan niet met beamer) en er geluiden bij laten maken en /of associëren. Hoe kunnen we die geluiden met onze stem maken?  Hoe kunnen we die geluiden tekenen?  Hoe kunnen we die geluiden met een voorwerp maken?

- Werken met geluiden en emoties: welke gevoelens roepen de geluiden bij de kleuters op?  Maakt dit geluid de kleuter blij of bang?  Boos of verdrietig? Zien we hoe eenzelfde gevoel verschillende emoties kan oproepen in de kleutergroep? Hierbij kunnen kleuters bij een getekend geluid ook hun emotie tekenen

- Geluid gaan zoeken bij voorwerpen met een bepaalde eigenschap (bv. de eigenschap: kleur,vorm, structuur, ...)  Hiervan een geluidenverhaal maken waarbij beeld met visuele koppelde wordt (foto's en/of film met geluidsopname)

- Geblinddoekte geluidenwandeling (met kleuters die dit zien zitten) waarbij de KO de veiligheid garandeert en waarbij een terugkoppeling plaatsvindt in de klas.

- Werken met een fotograaf, cameraman/-vrouw en geluidsman/-vrouw van de dag. Dit wordt best met een kenteken gevisualiseerd op het keuzebord.  Bij het noteren van dit idee maak ik me wel de bedenking of een hele dag die functie krijgen niet te veel is.  Misschien kan het een ander idee zijn om deze drie kleuters als "foto-film-geluidsteam" te aanschouwen. Zo kunnen ze zelf de rollen al eens omwisselen. Met 5- en 6-jarigen moet dit toch al mogelijk zijn meen ik.  Een gepaste benaming dringt zich wel op.

- Kleuters van thuis een voorwerp laten meebrengen (geen speelgoed, geen muziekinstrument) waarmee ze een geluid kunnen maken.  Dit kunnen de kleuters in de klas aan mekaar demonstreren. Het geluid kan dan met de kleuters besproken worden.  Ik denk dat het hierbij een kunst zal zijn de kleuters los van de bron te krijgen. Nadien de kleuters uitdagen om met datzelfde voorwerp een ander geluid te maken.  Deze kunnen ook opgenomen worden en bij wijze van associatiespel nadien aan mekaar worden voorgesteld.

- Geluiden tekenen op papier als een soort van partituur. Dit kadert best in een diepe bespreking van een geluid.  Herkennen we mekaars partituren?  Kunnen we ze samen "zingen"?  Kunnen we de partituren ook "dansen"? Kunnen we er misschien samen een geluidenconcert van maken?  En kan dit concert steeds een ander vorm krijgen wanneer we de partiturenvolgorde veranderen?

- Samen een geluidenassociatiespel of een ander geluidenspel (bv. type lotto, memory, geluidsvierkant). Maar evenzeer denk ik aan een spel waarbij de kleuters tegenover mekaar zitten met een scherm tussen. De ene kleuter krijgt een aantal prenten te zien en de andere krijgt een aantal geluiden te horen.  De eerste kleuter omschrijft één voor de prenten en de andere probeert er het geluid aan te koppelen (Dit spel kan in een eerste fase ook samen met kleuters gemaakt zijn!)

- Een geluidenboek maken met de kleuters. Dit kan gekoppeld zijn aan een geluidenwandeling, een boek, een emotie, ...  Dit kan visueel (al tekenend) uitgewerkt worden en nadien aan het auditieve gekoppeld worden door middel van de bijhorende geluidsopnames.  Zo kan het boekje na montage als ZA in de luisterhoek belanden.

- In de lijn van het vorige idee ligt het tot leven brengen van tekeningen.  Daarbij wordt een tekening gemaakt en worden in dat tekenproces een aantal foto's getrokken per afbeelding op die tekening.  Na montage met bijpassende geluiden bekom je zo een tekening die tot leven gekomen is!

- Aansluitend op voorgaande idee kan je met kleuters geluiden bedenken bij een bepaald boek of een bepaald filmfragment. Hoe kunnen we die geluiden zelf maken met ons lichaam (zonder onze stem) of met voorwerpen?  Dit kan uitmonden tot een soort van muzikaal geïllustreerd verhaal maar dan met gemonteerde geluidsopnames.  Hier kan je nog een stapje verder gaan:  de kleuters zelf tot een verhaal laten komen. Dit lijkt me bij de oudste kleuters een fijne uitdaging!  De verhalen kunnen ook gespeeld worden al dan niet met zichzelf of met figuren.  Wanneer ook dit gefilmd en gemonteerd wordt, hebben we onze eigen film gemaakt!

- Werken met een babbel-box (cfr. "Man bijt hond"): een plekje in de klas inrichten waarin de kleuters vrij mogen komen vertellen. Een camera legt daarbij geluid en beeld vast.  Hierbij heb ik bij de praktische uitwerking nog wel heel wat vragen.  Ook de webcam kan hierbij gebruikt worden.

- Werken met overhead-projector waarbij getekend wordt (op transparant of op zand) op de overheadproject. Daaraan kan ook het auditieve gekoppeld worden, zoals reeds eerder omschreven.

- Werken met beamer voor het presenteren van eindproducties (zoals ik er eerder al een aantal formuleerde) bij wijze van apotheose.  Maar evenzeer bij wijze van terugblik (en daarom dan niet zozeer als eindproduct maar eerder als impressieve waarneming)

- Werken met een geluidenkoffer als ZA: hierin vinden de kls allerlei materialen waarmee zij vrij geluiden kunnen waarnemen en eventueel opnemen.  Die opnames kunnen eventueel in groep beluisterd en geannalyseerd worden.  Belangrijk daarbij is dat de kleuters ervaren dat er geen foute antwoorden bestaan.  Het communiceren over de geluiden is dan echt de kern van de activiteit.



Hieronder noteer ik de linken van de bezochte bronnen:

INTERNET:
Aifoon : De meeste ideeën vloeiden voort als terugblik op de vormingsdagen.
Ingebeeld : In de GOK-module zagen wij de kortfilm van "Sientje".  Op deze site gaat men hier nog even verder op in en worden nog andere filmpjes kort voorgesteld.
Optische illusies : Hierbij sluit het idee aan dat ieder vaak heel verschillende emoties en verbeeldingen koppelt bij geluiden.
Eindwerk: Nieuwe media in de kleuterklas : Ideeën als geluidenboek, werken met webcam, ...
BOEKEN:
Goegebuer, A., (2004). Audiovisuele vorming in het vlaamse onderwijs. Drukkerij Sint Joris: Merendree.

woensdag 1 februari 2012

Tweede vormingsdag AIFOON

Vanochtend werden onze geluidsopnames afgespeeld.  We kregen de opdracht een emotie te koppelen aan het waargenomen geluid.  Ik merkte dat ik aanvankelijk sterk luisterde om de bron te achterhalen dan wel tot een gevoel bij het geluid te komen. Na enkele oefeningen lukte dit beter. Het is opmerkelijk hoe eenzelfde geluid bij anderen een ander gevoel kan oproepen.   Zo ging het ook met de geluidsfragmenten die Stijn ons liet horen.  Het sluiten van de ogen bij gelijk welke geluidwaarneming hielp me om meer abstract te kunnen verwoorden. Op die manier beleef je het geluid ook veel intenser.  Sommige fragmenten voelde zo 'zen' aan dat het op deze manier heel relaxerend was.

Een tweede opdracht bestond er in een beeld te koppelen aan één van je geluidsopnames om op die manier sterker het gevoel weer te geven dat het geluid bij je opriep.  Ik merk dat ik hier te sterk aan mijn bron blijven hangen ben.  Ik liet het tintelende geluid horen van piepschuimvlokjes die mekaar aanraken (geregen op een touw).  Hoewel het me aan sneeuw deed denken wou ik er toch een vredig en warm gevoel mee weerspiegelen.  De foto van sneeuw was achteraf gezien dus niet de beste keuze geweest.  Een haard of een warm deken daarentegen...

Nadien maakten we per twee een geluidswandeling in en buiten het schoolgebouw. De geblinddoekte student droeg de hoofdtelefoon en de andere student begeleide deze langs fascinerende geluiden met de bediening van de Portable Recorder. Ik vond dit echt een prachtige ervaring! Vooral de overgang van binnen naar buiten (e.o.) vond ik knap en verrassend. De uitvergroting van het kleinste geluid leverde mooie geluiden op. Ik denk dat dit meteen ook mijn grootste ervaring is aan deze eerste opleidingsdag. Elk geluid is mooi op zich én er zijn zoveel geluiden om ons heen: geluiden die we eerder niet opmerkten, of geluiden die uit veel meer deelgeluiden bestaan als dat we dat voordien zouden waargenomen hebben. Het geluid van mijn eigen voetstappen vervormde naarmate de ruimte waarin ik was (van een brede gang tot in de toiletruimte bijvoorbeeld). Ook het mechanische geluid van de hefboom was heel mooi. Maar evenzeer een steentje dat met de schoenzool over de asfalt geschoven wordt. Een hele mooie ervaring was dit.

Tenslotte hebben we ons filmfragment verder gefinaliseerd.  Via het computerprogramma gaven we meer diepgang in de geluiden die we gisteren opgenomen hadden (we speelden o.a. met richting en volume)  Het eindresultaat kan je hieronder vinden.  Dit was een hele leuke ervaring!!

Op het einde van de dag lichtte Stijn nog verder zijn organisatie toe en koppelden we terug naar de mogelijkheden die deze input ons biedt om er in de praktijk mee aan de slag te gaan.  Het vrij experimenteren staat hier voor mij heel centraal in.  Op die manier kunnen de kleuters tot sterke geluidsimpressies komen.  Maar ook de eigen verbeelding en het zelf tot verhaal komen lijken mij een mooie uitdaging om mee aan de slag te gaan.  Zouden de kleuters ook tot communicatie komen?  Ik ben benieuwd.  Het wordt hoe dan ook een mooi ervaring!

Afrondend wil ik hier nog aan toevoegen hoe ik nu veel alerter ben in de geluiden (welke ook) in mijn omgeving.  Ik vraag me af of ook die ervaring kleuters bereiken kan.